Đau thần kinh tọa là một hội chứng thần kinh có đặc điểm đau dọc theo lộ trình dây thần kinh tọa (hay còn gọi là dây hông to)
và các nhánh của nó. Nguyên nhân thường do bệnh lý đĩa đệm chèn ép vào rễ dây thần kinh tọa, chiếm khoảng 80% trường hợp.
Đau dây thần kinh tọa là một trong các bệnh phổ biến nhất. Bệnh thường xảy ra ở
thắt lưng, mông, lan dọc xuống chân, đau dọc theo dây thần kinh chạy từ tủy sống xuống hông và tới phía sau của chân
(gọi là dây thần kinh tọa). Nếu không điều trị đau dây thần kinh tọa tận gốc, người bệnh có thể bị suy giảm nghiêm trọng
chức năng vận động.
Bệnh hay gặp ở lứa tuổi từ 30 đến 60, nam gặp nhiều gấp 3 lần so với nữ giới.
Nguyên nhân gây đau thần kinh tọa
Thoát vị đĩa đệm: là nguyên nhân hay gặp nhất.
Bất thường cột sống thắt lưng cùng (mắc phải hoặc bẩm sinh):
Mắc phải: Viêm nhiễm tại chỗ hoặc vùng lân cận (nhiễm lạnh, nhiễm trùng: giang mai, nhiễm virus herpes, HIV CMV virus, nhiễm độc chì,
bệnh lý đái tháo đường. Viêm cơ tháp vùng chậu (thường gặp ở các vận động viên chơi thể thao khi có các động tác sai tư thế).
Hội chứng hẹp ống sống (hay gặp ở người già). Hội chứng viêm mặt nhỏ của khớp cột sống: do vận động mạnh hoặc sai tư thế
gây chệch khớp cột sống. Do di căn cột sống (ung thư tiền liệt tuyến, ung thư vú di căn, u buồng trứng, u tiểu khung).
Chấn thương cột sống thắt lưng như trượt đốt sống, gẫy đốt sống gây chèn ép rễ dây thần kinh tọa.
Bẩm sinh: các tác giả cho rằng trước khi chẩn đoán các nguyên nhân dị tật bẩm sinh gây đau thần kinh tọa nên loại trừ thoát vị đĩa đệm
thắt lưng và chỉ xem các yếu tố dị tật là điều kiện thuận lợi.
Các nguyên nhân trong ống sống như: u tủy, u màng não tủy, u dây thần kinh tủy (neurinoma), u mỡ vùng tủy, viêm màng nhện tủy khu trú.
Áp xe ngoài màng cứng vùng thắt lưng.
Nguyên nhân hiếm gặp (đôi khi chỉ chẩn đoán được trong cuộc mổ): khó chẩn đoán như dãn tĩnh mạch quanh rễ, dãn TM màng cứng,
phì đại dây chằng vàng. Rễ Thần kinh L5 và S1 to hơn bình thường.
